วัดเก่าแก่ของจังหวัดตาก ตั้งอยู่บริเวณที่ตั้งเก่าของจังหวัดตาก และยังเป็นวัดที่ปรากฏอยู่ในศิลาจารึกของพ่อขุนรามคำแหงอีกด้วย
จุดกำเนิดของวัดพระบรมธาตุบ้านตากตามตำนานของพระเจ้าเลียบโลกกล่าวไว้ว่า สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าเคยเสด็จมาโปรดสัตว์ ณ บริเวณดอยมะหิยังกะแห่งนี้ด้วยวิธีการล่องมาตามลำน้ำปิง แล้วได้ตรัสกับพระอานนท์ว่า สถานที่นี้เป็นสถานที่สำราญ ร่มรื่น หากเราตถาคตปรินิพพานแล้วให้นำอัฐิและเกศากลับมายังดอยมะหิยังกะ ดังนั้นเมื่อพระองค์ปรินิพพานปรินิพพาน พระอรหันต์ทั้ง 4 จึงได้นำพระบรมสาริกธาตุของพระองค์ กับเกศาอีก 4 องค์ มาประดิษฐานไว้ ณ ที่แห่งนี้ บรรจุสารีริกธาตุไว้ในเจดีย์รูปทรงสี่เหลี่ยม ต่อมาพระครูพิทักษ์พระบรมธาตุได้สร้างองค์พระเจดีย์แบบเจดีย์ชเวดากองคลุมองค์เก่าอีกทีพร้อมปิดทองสง่างาม นอกจากนั้นภายในวัดพระบรมธาตุยังเป็นที่สถิตของพระพุทธรูป 'พระเจ้าทันใจ' ที่อยู่คู่กับวัดพระบรมธาตุบ้านตากมามากกว่าศตวรรษ มีความเชื่อกันว่าศักดิ์สิทธิ์ขออะไรก็ได้สิ่งนั้นอย่างรวดเร็วทันใจ
พ.ศ.2519 นายทิพย์ หิงคานนท์ อดีตข้าราชการครู ได้ล้มป่วยลงอาการหนัก ได้มาสักการะพระบรมธาตุและอธิษฐานต่อองค์หลวงพ่อทันใจ ขอให้หายป่วย ปรากฏว่าเป็นจริงดั่งคำอธิษฐาน อาการเจ็บป่วยของนายทิพย์ทุเลาลงตามลำดับ ต่อมานักฟุตบอลทีมชาติไทยเคยยกทีมมาไหว้แก้บนเมื่อหลายปีก่อน บรรดานักการเมืองหรือนักธุรกิจใหญ่เองต่างล้วนก็เคยเดินทางมาแก้บนกับหลวงพ่อทันใจทั้งสิ้น จนทำให้ชื่อเสียงของท่านโด่งดังเป็นอย่างมาก จะขออะไรก็สำเร็จ จึงมีเครื่องบูชาหลวงพ่อทันใจ ไม่ว่าจะเป็นกล้วย ส้ม ผลไม้ตามฤดูกาล ยกเว้นเนื้อสัตว์ทุกประเภทที่เป็นข้อห้าม เต็มศาลไปหมด
ชื่อของ พระเจ้าทันใจ ตามคำเล่าของพระครูพิทักษ์บรมธาตุนั้นมีที่มาจากความต้องการของ พระครูบาตา อดีตเจ้าอาวาส ที่มีความประสงค์จะสร้างพระพุทธรูปขึ้นสักองค์ ด้วยความศรัทธาญาติโยมจึงได้ได้พร้อมใจกันนุ่งขาว ห่มขาว เริ่มก่อพระพุทธรูปขึ้นแล้วเสร็จภายในวันเดียว จึงเป็นที่มาของคำว่า ทันใจ
พระบรมธาตุบ้านตากเป็นพระธาตุประจำปีเกิดของปีมะเมีย และทุกช่วงวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 11 ชาวอำเภอบ้านตากจะจัดงานประเพณี ขึ้นธาตุเดือนเก้า จัดขบวนแห่ผ้าห่มธาตุ ประกอบด้วยขบวนกลองยาว ขบวนต้นเงินต้นทอง ขบวนตุงไชย ธงทิว และเครื่องพุทธบูชา แล้วทำพิธีห่มพระบรมธาตุ
วิธีการเดินทาง
จากตัวอำเภอเมืองตาก ให้ใช้เส้นทางหลวงหมายเลข 1 แล้วเลี้ยวเข้าไปที่บ้านตากตรงกิโลเมตรที่ 442 เข้าไปประมาณ 300 ม. เลี้ยวขวาเข้าตลาดบ้านตากไปจนสุดถนนแล้วเลี้ยวซ้ายผ่านสะพานข้ามแม่ปิง แล้วเลี้ยวขวาผ่านวัดท่านา จากนั้นเลี้ยวซ้ายผ่านวัดทุ่งยั้งไปจนสุดถนน เลี้ยวขวาไปจนสุดทางลาดยางเข้าสู่ถนนลูกรังจนถึงสามแยก แล้วให้เลี้ยวซ้ายตรงไปอีกประมาณ 200 เมตรก็จะถึงวัดพระบรมธาตุ อาจมีปัญหาเรื่องที่จอดรถ เนื่องจากบริเวณที่จอดมีจำกัดหากไปในช่วงวันหยุด เสาร์-อาทิตย์
ดูแผนที่
https://goo.gl/maps/4wwdpWCWUjCaVwWx5
